Jaarlijks kiest zo’n 13% van alle verzekerden voor een vrijwillig eigen risico. In ruil voor dit extra risico, ontvangen zij een korting op de premie. In 2022 is een motie aangenomen om te onderzoeken of en in hoeverre het vrijwillig eigen risico leidt tot kruissubsidiëring. Als er sprake is van kruissubsidiëring, betekent dit dat verzekerden zonder vrijwillig eigen risico meebetalen aan de premiekorting van mensen met een vrijwillig eigen risico. In dat geval heeft het vrijwillig eigen risico mogelijk effect op het draagvlak voor solidariteit waarop ons zorgstelsel gestoeld is.
Het ministerie van VWS heeft ons daarom de volgende twee vragen gesteld:
1. Hoe wordt de premiekorting voor verzekerden met een vrijwillig eigen risico gefinancierd?
2. In welke mate leidt de mogelijkheid om voor een vrijwillig eigen risico te kunnen kiezen tot draagvlak voor solidariteit binnen de Zorgverzekeringswet?
Ons onderzoek laat zien dat er sprake is van enige mate van kruissubsidiëring: doordat de korting van het vrijwillig eigen risico niet volledig wordt gefinancierd vanuit eigen betalingen en het remgeldeffect (minder consumptiegeneigdheid vanwege het risico op meer eigen betalingen), is de premie voor alle verzekerden in Nederland met gemiddeld 11 euro per jaar hoger. Er is daarnaast geen sterke aanwijzing dat de keuzemogelijkheid voor een vrijwillig eigen risico leidt tot meer draagvlak voor solidariteit binnen ons zorgstelsel. Wanneer men geïnformeerd wordt over de mogelijk kruissubsidie, daalt het aandeel verzekerden dat het belangrijk vindt dat er voor een vrijwillig eigen risico kan worden gekozen. Daarnaast is het merendeel van verzekerden met een vrijwillig eigen risico bereid hier niet meer voor te kiezen om de premies voor iedereen gelijk te houden.
Op 12 april is ons onderzoek naar het vrijwillig eigen risico inclusief de reactie van minister Ernst Kuipers naar de Tweede Kamer gestuurd. De minister wacht nog met een beslissing over eventuele vervolgstappen ten aanzien van het vrijwillig eigen risico, zoals afschaffing. Nader onderzoek naar aanpassingen aan het stelsel die de kruissubsidie kunnen laten afnemen volgt later dit jaar.
We zijn trots dat we de impact op de solidariteit van het vrijwillig eigen risico hebben kunnen onderzoeken en willen met onze bevindingen bijdragen aan de discussie over hoe we ons zorgstelsel verder kunnen verbeteren en de toegankelijk van zorg voor alle burgers kunnen borgen.
Wil je meer weten? Lees ons rapport beneden:
equalis-eindrapportage-onderzoek-vrijwillig-eigen-risico-1Klik voor downloaden van het onderzoek hier.